ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΚΑΝΑ

(δόθηκε στη συνέντευξη τύπου - απολαγισμό διετίας στο Υπ.Υγείας  25.04.12)

 Απολογισμός έργου της τελευταίας διετίας: η αντιμετώπιση της εξάρτησης στην εποχή των μνημονίων.

Σε μια περίοδο μείζονος οικονομικής και κοινωνικής κρίσης  αυξάνονται κατακόρυφα οι παθολογίες που σχετίζονται με το άγχος και την ανασφάλεια όπως οι εξαρτήσεις, ενώ παράλληλα πλήττονται πρώτοι οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί όπως οι εξαρτημένοι. Ακριβώς τώρα, οπότε η φτώχεια γεννά την αρρώστια και οι άνθρωποι περισσότερο από ποτέ έχουν ανάγκη τη στήριξη και τη βοήθεια του κράτους, αυτή την ίδια περίοδο οι υπηρεσίες υγείας πλήττονται βάναυσα : υποχρηματοδότηση, συγχωνεύσεις, λουκέτα σε οργανισμούς και απολύσεις έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερες, ακριβότερες και χειρότερες παροχές για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη, με εργασιακές συνθήκες «γαλέρας» για τους εργαζόμενους. Και όλα αυτά βαφτίζονται «εξορθολογισμός», «νοικοκύρεμα» έως και … «βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών»!

Και εάν η ανάπτυξη του ΟΚΑΝΑ τον τελευταίο χρόνο φαίνεται να ξεφεύγει από την πεπατημένη, τα φαινόμενα απατούν. Η εντυπωσιακή αύξηση του αριθμού των δομών  τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια και η επακόλουθη εισαγωγή 2000 ανθρώπων στην υποκατάσταση αποτελούν αναμφίβολα θετικές εξελίξεις. Αυτή, ωστόσο, είναι η μία όψη του νομίσματος. Ένα εξάμηνο από την έναρξη λειτουργίας των δομών, δυστυχώς, οι ανησυχίες που οι εργαζόμενοι είχαμε από την αρχή εκφράσει δείχνουν να επιβεβαιώνονται.

·         Οι  δομές παραμένουν τραγικά υποστελεχωμένες, ιδιαίτερα όσον αφορά το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό: ενδεικτικά αναφέρεται πως, στην Αττική, το προσωπικό 7 δομών στελεχώνει πλέον, με μικρές «ενισχύσεις» από τα νοσοκομεία, 24 (!),
γιατροί και νοσηλευτές δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε να αρρωστήσουν  μια που δεν υπάρχει κανείς να τους αντικαταστήσει, ενώ  κάθε παθολόγος επισκέπτεται 4 διαφορετικές δομές την εβδομάδα. Οι ελλείψεις αυτές, όπως είναι σαφές, δυσκολεύουν κατά πολύ το έργο της ορθής και ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του συνόλου των προβλημάτων των εξαρτημένων, της αντιμετώπισης της συνοσηρότητας και του ελέγχου των λοιμώξεων από HCV, HIV των οποίων η επίπτωση διογκώνεται ραγδαία.

·         Η βιασύνη και η έλλειψη συνολικού σχεδιασμού οδήγησε σε τεράστια σπατάλη κόπου και  χρημάτων για εγκαταστάσεις στην πλειοψηφία τους ακατάλληλες: ασφυκτικές, χωρίς φυσικό φωτισμό και αερισμό, κρυμμένες σε υπόγεια, πίσω από  σκουπίδια, περικυκλωμένες από κάγκελα – όπως ειπώθηκε, «στο φυσικό χώρο» των εξαρτημένων. 

·         Η συγκράτηση, υπό αυτές τις συνθήκες, των παρεχόμενων υπηρεσιών σε καλό επίπεδο δυσχεραίνεται όλο και περισσότερο – παρά τις συνεχείς προσπάθειες των εργαζομένων.  Το μοντέλο «παροχή υποκαταστάτων μέσα σ’ ένα πολυφασικό πρόγραμμα απαρτιωμένης φροντίδας (στα πλαίσια του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου για την εξάρτηση)»  εγκαταλείπεται από το υπουργείο – προφανώς ως «ακριβό» για την εποχή του Μνημονίου. Η στροφή αυτή, μάλιστα, επισημοποιείται από την υιοθέτηση,  εκ μέρους της διοίκησης του Οργανισμού, ενός συνόλου κανόνων και ρυθμίσεων που υπαγορεύουν  τη μετατροπή των προγραμμάτων σε χώρους απλής «χαλαρής» διαχείρισης των υποκαταστάτων. Η περικοπή των δαπανών και η επακόλουθη στέρηση των αναγκαίων ανθρώπινων και υλικών πόρων επενδύεται  με επιστημονικοφανείς όρους, που δεν μπορούν να αποκρύψουν την αλήθεια: η υγεία και η ασφάλεια των πολιτών, εξαρτημένων ή όχι, θα έπρεπε να είναι πιο σημαντική από την -όποια- εξοικονόμηση πόρων. Το κράτος έχει υποχρέωση  να  παρέχει στους εξαρτημένους ολοκληρωμένη και πολύμορφη  θεραπεία .Αντ’ αυτού, προτάσσεται η με ελάχιστη φροντίδα και επίβλεψη παροχή υποκαταστάτων, μια προοπτική που εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνον για τους ίδιους τους εξαρτημένους αλλά και για το κοινωνικό σύνολο – όπως διαφαίνεται από τη διεθνή εμπειρία.        

·         Η επιμονή του υπουργού υγείας να βάλει «λουκέτο» στις δομές που λειτουργούσαν, ώστε να εξαλείψει το «πρόβλημα» της παρουσίας εξαρτημένων στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά, κατήργησε 1600 θέσεις θεραπείας – όταν η αναμονή για εισαγωγή στο πρόγραμμα στην Αθήνα έφτανε στα 7 χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι πως, πέραν της βίαιης διακοπής της θεραπευτικής πορείας 1600 ανθρώπων (διάλυση θεραπευτικών σχέσεων, μετακίνηση στην άλλη άκρη της πόλης, δυσκολία αποδοχής από την τοπική κοινωνία με εκρηκτικά, σε κάποιες περιπτώσεις, αποτελέσματα) και παρά την προσπάθεια των εργαζομένων, η λίστα της Αθήνας δεν προχώρησε παρά λίγες εκατοντάδες ανθρώπους – ούτε μπορεί, με το υπάρχον προσωπικό, να απορροφηθεί.

Σαν εργαζόμενοι στο χώρο της εξάρτησης και σαν πολίτες, δεν μπορούμε να σιωπούμε απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση!  Προφανώς θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας, παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Μέρος της δουλειάς μας, όμως, είναι και η υπεράσπιση των προγραμμάτων μας και των ασθενών μας – όπως και η τήρηση της επιστημονικής δεοντολογίας. Μέρος της δουλειάς μας είναι και το να δίνουμε στους θεραπευόμενούς μας καθημερινά το παράδειγμα μιας στάσης ζωής με συνέπεια και αξιοπρέπεια.

Απαιτούμε από την πολιτεία να τηρήσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στους εξαρτημένους και στις οικογένειές τους:

              i.Ενίσχυση της Μονάδας Άμεσης Πρόσβασης που λειτουργεί από χρόνια στο κέντρο της Αθήνας. Δημιουργία νέων δομών, τόσο άμεσης πρόσβασης όσο και υποκατάστασης στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά– εκεί, δηλαδή, όπου συγκεντρώνονται οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη αυτές τις υπηρεσίες. Χρησιμοποίηση των κτιρίων ιδιοκτησίας του ΟΚΑΝΑ γι’αυτούς τους σκοπούς.

             ii.Να προηγηθεί της δημιουργίας επιπλέον δομών προσεκτικός σχεδιασμός, με διερεύνηση αναγκών των εξαρτημένων και των τοπικών κοινωνιών.

            iii. Άμεση ενίσχυση της λειτουργίας των δομών με προσλήψεις, τουλάχιστον ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού σε πρώτη φάση, καθώς και βελτίωση των υποδομών.

           iv.Εκπόνηση στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας της χρόνιας ηπατίτιδας και της ιλιγγιώδους αύξησης των μολύνσεων από τον ιό του AIDS.

            v.Στήριξη και περαιτέρω ουσιαστική ενίσχυση της λειτουργίας των προγραμμάτων πρόληψης και κοινωνικής επανένταξης, όπως και των  θεραπευτικών προγραμμάτων κάθε τύπου, ώστε η πολιτεία να παρέχει αυτό που οφείλει τόσο στους εξαρτημένους (ολοκληρωμένη αντιμετώπιση), όσο και στους εργαζόμενους (αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς ).

           vi. Διασφάλιση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα όλων των προγραμμάτων αντιμετώπισης της εξάρτησης.