ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΚΑΝΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ (ΓΕΝΙΚΩΣ) ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ (ΕΙΔΙΚΩΣ)

Η ανακοίνωση που αναρτήθηκε στο site του συλλόγου για τους χώρους εποπτευόμενης χρήσης (ΧΕΧ) δεν είναι ομόφωνη. Η ΑΡΣΥ, μόνη από τις παρατάξεις που εκπροσωπούνται στο ΔΣ, διαφώνησε ρητά με το ύφος, το στυλ αλλά και σημαντικά στοιχεία του περιεχομένου της. Θέλουμε να εξηγήσουμε τους λόγους: 

• Καθόλου δεν διαφωνούμε με τη λειτουργία χωρών εποπτευόμενης χρήσης. Όπως δεν διαφωνήσαμε και στο παρελθόν, όταν άνοιξε ο πρώτος ΧΕΧ στην Ελλάδα, ο οποίος και έκλεισε με απόλυτη ευθύνη της τότε Διοίκησης και του Υπουργείου, που δεν είχε φροντίσει να θωρακίσει νομοθετικά το συγκεκριμένο εγχείρημα. Οι ΧΕΧ είναι δομές οι οποίες απευθύνονται στον πιο δυσπρόσιτο πληθυσμό των εξαρτημένων, στους εξαρτημένους υψηλού κινδύνου, με στόχο την ασφαλέστερη χρήση και την μείωση των θανάτων από υπερδοσολογία, την διατήρηση επαφής με τον περιθωριοποιημένο πληθυσμό των εξαρτημένων του δρόμου και την μείωση των μεταδοτικών νόσων. Το πρώτο και το δεύτερο έχουν επιβεβαιωθεί σε αρκετές μικρές μεν αλλά αξιόπιστες μελέτες, το τρίτο όμως (η μείωση των μεταδιδόμενων νοσημάτων) δεν έχει  επιβεβαιωθεί, παρόλο που όλοι το επαναλαμβάνουν παπαγαλίζοντας. Όποιος/α θέλει περισσότερες πληροφορίες μπορεί να τις βρει από το EMCDDA στη σελίδα που ακολουθεί. https://www.emcdda.europa.eu/topics/pods/drug-consumption-rooms_en 
• Διευκρινίσαμε ότι οι ΧΕΧ δεν πρέπει να παρουσιάζονται ως άλλη μια πανάκεια, παρόλο που διαφημίζονται ως τέτοια από δυο φαινομενικά "αντίπαλα" στρατόπεδα. Είτε από νεοφιλελεύθερους οι οποίοι θέλοντας να κρύψουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της εξάρτησης και την αποστροφή τους προς τα θεραπευτικά προγράμματα, την πρόληψη και την ουσιαστική αντιμετώπιση του ζητήματος των ναρκωτικών, περιορίζονται στην ατομική ευθύνη και τα προγράμματα χαμηλού κόστους. Είτε από δήθεν "ελευθεριακούς", οι οποίοι σκοντάφτουν με τα μυωπικά τους γυαλιά στην επιφάνεια, αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των ναρκωτικών ως μια από τις εκφράσεις της βαρβαρότητας του συστήματος που κατασκευάζει αποδιοπομπαίους τράγους, ακριβώς για να κρύψει την εγγενή βαρβαρότητα του. 
• Οι ΧΕΧ, όπως και όλα τα προγράμματα μείωσης της βλάβης, πρέπει να υπάρχουν και να είναι διαθέσιμα ως μια από τις πολλές παρεμβάσεις, που απευθύνονται στον πληθυσμό των εξαρτημένων. Τα εξαρτημένα άτομα έχουν πολλαπλά προβλήματα και η πολιτεία οφείλει να φροντίζει για την αντιμετώπιση τους στηριζόμενη στα επιστημονικά δεδομένα. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Το πως θα τα εφαρμόσει, οι προτεραιότητες, οι ποιοτικές προδιαγραφές και ο συνολικός σχεδιασμός όμως είναι το ζητούμενο. Και η στάση του ΔΣ του Συλλόγου μας (δυστυχώς...) πόρρω απέχει από το να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των εξαρτημένων για ολιστική φροντίδα σε δημόσια δωρεάν προγράμματα.
• Τη λειτουργία των ΧΕΧ καθορίζει η υπουργική απόφαση (Αριθμ. Δ2α/οικ.25602), που εκδόθηκε 27 Απριλίου 2020, με τίτλο "Καθορισμός των όρων και των προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ), των θεμάτων στελέχωσης και στέγασης, της δημιουργίας, τήρησης και λειτουργίας του Μητρώου Καταγραφής Ληπτών Υπηρεσιών τους, του είδους, του τύπου και των προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας των κινητών μονάδων και κάθε άλλου σχετικού θέματος". Εκεί μεταξύ των άλλων καθορίζεται ότι με απόφαση του Υπουργού Υγείας (και χωρίς καμία εμπλοκή των υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ) εκδίδεται άδεια λειτουργίας ΧΕΧ. Δικαίωμα λειτουργίας ΧΕΧ έχει "ο κλειστός αριθμός των φορέων του άρθρου 51 του ν. 4139/2013, όπως ισχύει, και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού". Αυτό είναι κάτι νέο και σημαίνει ότι ο κάθε Δήμος μπορεί να κάνει αίτημα λειτουργίας ΧΕΧ στο Υπουργείο και να πάρει άδεια από τον εκάστοτε Υπουργό Υγείας (επαναλαμβάνουμε χωρίς καμία σχέση με τον ΟΚΑΝΑ και τις υπηρεσίες του). Αφού δοθεί η άδεια από τον Υπουργό, "η εποπτεία και ο διοικητικός - οικονομικός έλεγχος των ΧΕΧ ασκούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του αδειοδοτηθέντος φορέα ή οργανισμού", οι οποίες υποβάλλουν "ετήσια έκθεση πεπραγμένων στη Δ/νση Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων του Υπουργείου Υγείας". Πουθενά σε όλη την υπουργική απόφαση δεν αναφέρεται ρητά ότι οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν. Για όλα αυτά έχει συζητήσει το ΔΣ του Συλλόγου; Οι υπόλοιπες παρατάξεις τα γνωρίζουν και συμφωνούν; Απορίες....

Ακριβώς για αυτούς τους λόγους διαφωνήσαμε κάθετα με το ύφος και το στυλ της ανακοίνωσης αυτής, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα χαμηλοτάτου επιπέδου λιβανιστήρι προς τη Διοίκηση, αλλά και την κυβέρνηση.

Το ΔΣ του Συλλόγου, που θεώρησε "πολύ υψηλής συμβολικής αξίας" την επίσκεψη της Προέδρου της Δημοκρατίας, δεν μας είπε τίποτα για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην ίδια δομή λίγες μέρες πριν. Ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός που εξωθεί μεγάλα τμήματα της κοινωνίας στην ανέχεια και τη φτώχεια, που γεννούν μεταξύ άλλων και την εξάρτηση. Ο ίδιος πρωθυπουργός, που όχι μόνο δεν κάνει τίποτα για να προστατεύσει την κοινωνία από την ακρίβεια, αλλά πριμοδοτεί την αισχροκέρδεια των μεγάλων επιχειρήσεων ενέργειας. Ο ίδιος πρωθυπουργός που μας αφήνει στο έλεος της πανδημίας χωρίς ενίσχυση των νοσοκομείων, ο ίδιος που κρατά σε αναστολή συναδέλφους πολύτιμους για τη λειτουργία του ΕΣΥ και του ΟΚΑΝΑ, ο ίδιος που δεν επιτρέπει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις κλπ, κλπ. Το ΔΣ του Συλλόγου σε μια κίνηση "υψηλής συμβολικής αξίας" ξέπλυνε με την ανακοίνωση του, όχι μόνο τη Διοίκηση για όσα δεν κάνει ενώ θα έπρεπε, αλλά και την κυβέρνηση του Μητσοτάκη.

Συνάδελφοι/ισσες, ο Σύλλογος μας δεν (πρέπει να) υπάρχει για να λιβανίζει τους εκάστοτε Διοικούντες. Υπάρχει για να δίνει αγωνιστικές κατευθύνσεις, να εξασκεί κριτική και σε πολιτικό και σε επιστημονικό επίπεδο, να τονίζει τις ελλείψεις και όχι να ωραιοποιεί τις επικοινωνιακές φούσκες. Οι τρεις παρατάξεις που συμφώνησαν στο λιβανιστήρι δεν είπαν κουβέντα για τις ελλείψεις που έχουν τα υπόλοιπα προγράμματα. Για τα προγράμματα υποκατάστασης που λειτουργούν χωρίς γιατρούς και είναι στον αυτόματο εδώ και μήνες, με ανυπολόγιστες συνέπειες ως προς την ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών στα εξαρτημένα άτομα. Δεν ανάφεραν καν ότι για να ανοίξει ο ΧΕΧ και να κάνει την "υψηλής συμβολικής αξίας" επίσκεψη ο Πρωθυπουργός και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κλείσανε μια μονάδα υποκατάστασης άμεσης πρόσβασης για άστεγους, ελάττωσαν ακόμα περισσότερο την υποστήριξη στον ξενώνα των εξαρτημένων και ανέστειλαν, ελπίζουμε προσωρινά, τη γραμμή SOS και το πρόγραμμα οικογενειών. 

Όταν στάλθηκε για έγκριση στα μέλη του ΔΣ η ανακοίνωση, ζητήσαμε ΠΡΙΝ βγει οποιαδήποτε ανακοίνωση σχετικά με τους ΧΕΧ, να γίνει συνεδρίαση της Επιστημονικής Επιτροπής του Συλλόγου και να συζητηθεί αυτό και άλλα θέματα που αφορούν τον θεραπευτικό προσανατολισμό του οργανισμού. Δυστυχώς καμία από τις υπόλοιπες παρατάξεις δεν συμφώνησε με την πρόταση μας. Αντίθετα και οι δύο εκπρόσωποι των άλλων παρατάξεων (ΕΣΥ και Ανεξάρτητη Φωνή) συμφώνησαν με την  πλειοψηφία του ΔΣ. Έτσι προέκυψε η ανακοίνωση που αναρτήθηκε στο blog του συλλόγου. 

Δυο λόγια για τα προγράμματα TAKE HOME NALOXONE: 

Η νομοθεσία που πρόσφατα ψηφίστηκε δεν προβλέπει τη χρήση της ναλοξόνης από μη ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό. Είναι φανερό ότι δεν έγινε σωστός προγραμματισμός: είτε από τη μεριά της Διοίκησης του ΟΚΑΝΑ, είτε από τη μεριά του Υπουργείου, είτε από τη μεριά αμφότερων. Είναι πραγματικά αστείο ένα πρόγραμμα που έχει αποτελεσματικότητα ακριβώς όταν αφορά μεγάλες ομάδες της κοινωνίας (οικογένειες εξαρτημένων, φίλοι και ομότιμοι) να εξαντλεί το δικαίωμα χρήσης του αντιδότου των οπιοειδών μόνο σε άτομα που έτσι κι αλλιώς βρίσκονται στο χώρο της υγείας, δηλαδή στο ΕΚΑΒ. Το σωματείο δεν φτάνει να κάνει μια μικρή παρεμπιπτόντως αναφορά στο θέμα: Πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες σε σχέση με αυτό και να απαιτήσει την άμεση αλλαγή της νομοθεσίας, ώστε να γίνει δυνατή η ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων χορήγησης ναλοξόνης και από μη Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, με σκοπό τη μείωση των θανάτων από υπερδοσολογία οπιοειδών, οι οποίοι παραμένουν σταθερά γύρω στους 200/έτος τα τελευταία χρόνια. 

Συνάδελφοι/ισσες, η ΑΡΣΥ έχει υποστηρίξει με σθένος τα προγράμματα μείωσης της, βλάβης και έχει στηρίξει με επιστημονικά επιχειρήματα και εποικοδομητικές προτάσεις βελτίωσης όλα τα προγράμματα, που λειτουργούν στον οργανισμό. Αυτό που δεν πρόκειται να κάνει ποτέ, είναι να σιωπήσει μπροστά σε  λάθη και παραλείψεις, στο όνομα ενός κακώς εννοούμενου "οκανικού" πατριωτισμού.  

Απευθυνόμαστε σε όλους και όλες τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες: Αν θέλουμε να εργαζόμαστε με αξιοπρέπεια και να μην μετατραπούμε σε απλούς διεκπεραιωτές αποφάσεων, που άλλοι λαμβάνουν για το περιεχόμενο της δουλειάς μας, αν θέλουμε να νοιώθουμε περήφανοι για τις υπηρεσίες που προφέρουμε στα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειες τους, πρέπει να αποκτήσουμε λόγο και να ορθώσουμε ανάστημα: με επιχειρήματα, με αγωνιστική διάθεση και μακριά από κάθε είδος λιβανιστήρια και κακώς εννοούμενους πατριωτισμούς πάντα "υψηλής συμβολικής αξίας".